D - Doświadczenie
A - Aktywność
S - Solidność
Totalny paraliż i chaos związany z awarią na Dworcu Centralnym, i to w pierwszy dzień wakacji, uzmysłowił nam wszystkim, że podróż koleją, być może po raz kolejny, spędzać nam będzie sen z powiek i zniweczy nasze urlopowe plany. Jak zmieniają się przepisy od 1 lipca i czego możemy domagać się z tytułu odwołanego pociągu, wielogodzinnego spóźnienia lub wypadku na terenie dworca? D.A.S. Towarzystwo Ubezpieczeń Ochrony Prawnej S.A. spieszy z pomocą w rozwianiu wszelkich wątpliwości w tym zakresie.
Podróż za jeden… paragraf.
Nowe przepisy dotyczące praw pasażerów w ruchu kolejowym
Nie tak miał wyglądać pierwszy dzień lata, pierwszy dzień wakacji i na dodatek początek długiego weekendu związanego z Bożym Ciałem. W wyniku awarii na Dworcu Centralnym w Warszawie, wywołanej zwarciem w centralnej baterii akumulatorów odpowiedzialnych za zasilanie awaryjne, spóźnionych było 40 pociągów. Kolejne 40 nie wyjechało zgodnie z planem, bo korekcie uległ potem cały rozkład jazdy. Tysiące pasażerów wyruszających w podróż prywatną czy służbową, nie dotarły na czas w miejsce przeznaczenia. Czy mogą się domagać odszkodowań i rekompensaty za te niedogodności?
Odpowiedzialność przewoźnika za opóźnienie pociągu
Do tej pory, zgodnie z art. 62 ust 2 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe, przewoźnik odpowiadał za szkodę, jaką poniósł podróżny wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportowego.
- Oznaczało to, że poszkodowany podróżny mógł się domagać odszkodowania, nie tylko za samo spóźnienie, ale również za szkody jakie poniósł w związku z nim. Przewoźnik zobowiązany był do naprawienia szkody w pełnej wysokości, w zakresie, o jakim mowa w art. 361 § 2 Kodeksu Cywilnego, czyli zarówno za straty rzeczywiste (damnum emergens) czyli na przykład niewykorzystane bilety, jak i utracone korzyści (lucrum cessans), jak choćby zmarnowana szansa podpisania kontraktu czy nowej pracy, której podróżny, w związku ze spóźnieniem, nie otrzymał – mówi Maciej Żyłka, prawnik D.A.S. Towarzystwa Ubezpieczeń Ochrony Prawnej S.A.
Na poszkodowanym ciążył jednak obowiązek udowodnienia zarówno szkody, jaką poniósł, jak i normalnego (adekwatnego) związku przyczynowego pomiędzy szkodą, a opóźnieniem pociągu lub odwołaniem regularnie kursującego środka transportowego.
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2008 r. (sygn. K 37/07) przewoźnik nie może ograniczyć swojej odpowiedzialności do przypadków, gdy umyślnie zawinił, albo gdy do powstania szkody doszło w wyniku jego rażącego niedbalstwa.
- Tym samym do odpowiedzialności odszkodowawczej przewoźnika może być brana wina w każdej postaci (omnis culpa), również w przypadku wydarzeń, za które przewoźnik nie odpowiada bezpośrednio – dodaje Maciej Żyłka.
Nowe przepisy unijne
Od dnia 1 lipca 2011 r. wchodzi w życie art. 17 Rozporządzenia (WE) NR 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym, który w wypadku opóźnienia pociągu umożliwi pasażerom odzyskanie nawet połowy ceny biletu. Przewoźnik będzie również zobowiązany, w przypadku dużych opóźnień, do zapewnienia na swój koszt hotelu oraz darmowych posiłków i napojów.
Pasażer będzie mógł ubiegać się o odszkodowanie nie tracąc jednocześnie prawa do skorzystania z przejazdu. Tym samym, nawet jeżeli pociąg będzie miał opóźnienie, to podróżny może nim pojechać, a później tak czy inaczej wystąpić do przewoźnika o zwrot pieniędzy za bilet, mimo iż usługa przewozowa została w zasadzie wykonana. Zgodnie z wchodzącymi właśnie w życie przepisami, minimalna kwota odszkodowania wynosić będzie 25 proc. ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut a maksymalna - 50 proc. ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej.
Jak przestrzega Maciej Żyłka, jest i zła wiadomość: z wnioskiem o odszkodowanie podróżny będzie mógł wystąpić jedynie w przypadkach niektórych połączeń.
- Rozporządzenie przewiduje możliwość otrzymania odszkodowania, gdy spóźnienie dotyczy kolejowych krajowych połączeń pasażerskich realizowanych pociągami rodzaju Ekspres, InterCity, Express InterCity, EuroCity oraz EuroNight, a także połączeń międzynarodowych między państwami Unii Europejskiej. Przynajmniej do dnia 3 grudnia 2014 r. przepisów art. 17 rozporządzenia nie stosuje się do połączeń realizowanych pociągami miejskimi, podmiejskimi i regionalnymi – tłumaczy ekspert D.A.S. Towarzystwa Ubezpieczeń Ochrony Prawnej S.A.
Jak otrzymać odszkodowanie?
W celu uzyskania odszkodowania należy złożyć przewoźnikowi wniosek o jego wypłatę. Wypłata powinna być zrealizowana w ciągu miesiąca od daty złożenia wniosku. Odszkodowanie może zostać wypłacone w postaci kuponów lub innych usług, jeżeli ich warunki są elastyczne (szczególnie w odniesieniu do okresu ważności oraz miejsca docelowego). Jeśli wybieramy opcję wypłaty odszkodowania w formie gotówki, koniecznie należy zaznaczyć we wniosku żądanie zwrotu pieniędzy za przejazd. Do tego trzeba dołączyć bilet oraz zaświadczenie o opóźnieniu, które powinien wystawić i opieczętować pracownik kasy, kierownik pociągu lub konduktor już w dniu spóźnienia.
Warto pamiętać, że przewoźnik nie może pomniejszyć kwoty zwrotu ceny biletu o finansowe koszty transakcji, takie jak opłaty, koszty telekomunikacyjne lub znaczki. Przepisy umożliwiają jednak przewoźnikom kolejowym wprowadzenie progu minimalnego, poniżej którego odszkodowanie nie będzie wypłacane. Jego wysokość nie może przekraczać kwoty
4 EURO. Pasażerowi nie przysługuje prawo do odszkodowania, jeżeli został poinformowany o opóźnieniu przed zakupem biletu lub jeżeli opóźnienie w wyniku kontynuacji podróży innym połączeniem lub poprzez zmianę trasy, jest krótsze niż 60 minut.
Wspomniane rozporządzenie nie reguluje w żaden sposób roszczeń odszkodowawczych za szkody czy utracone korzyści będące konsekwencją opóźnień pociągów. Jeśli więc po 1 lipca nie wyjedziemy na wakacje, bo z powodu opóźnienia pociągu spóźnimy się na samolot albo prom, to w tym zakresie odszkodowania możemy dochodzić na podstawie wspomnianego na początku art. 62 Prawa przewozowego.
Niezależnie jednak od rodzaju szkody i przewoźnika, to na podróżnym ciąży obowiązek udowodnienia krzywd, jakie poniósł, a co za tym idzie, uczestniczenia w żmudnych procedurach, na których nie musi się znać. Co więcej, po drugiej stronie ma sztab urzędników i prawników, którzy z pewnością będą starali przedstawić swój punkt widzenia. Żeby zatem uniknąć udziału w męczących i długotrwałych czynnościach zmierzających do uzyskania odszkodowania, warto skorzystać z pomocy, jaką zapewnia polisa ubezpieczenia ochrony prawnej.
„Wikt i opierunek” w myśl nowych przepisów
W przypadku opóźnienia przyjazdu lub odjazdu, przewoźnicy kolejowi zobowiązani są informować podróżnych o sytuacji i o spodziewanym czasie odjazdu oraz przyjazdu pociągu. Według nowych przepisów w przypadku opóźnienia przyjazdu oraz odjazdu o ponad 60 minut pasażerom pociągów ekspresowych oferuje się nieodpłatnie:
- posiłki i napoje odpowiednio do czasu oczekiwania, jeżeli są one dostępne w pociągu lub na stacji, lub mogą zostać w rozsądnym zakresie dostarczone. Jeśli sytuacja uniemożliwia zapewnienie posiłków i napojów, podróżny może je zakupić we własnym zakresie i na podstawie paragonu domagać się zwrotu poniesionych kosztów;
- o ile jest to fizycznie możliwe, zakwaterowanie w hotelu lub innym miejscu oraz transport pomiędzy stacją kolejową a miejscem zakwaterowania w przypadkach konieczności pobytu przez jedną lub kilka nocy albo jeżeli niezbędny jest pobyt dodatkowy;
- o ile jest to fizycznie możliwe, transport z pociągu do stacji kolejowej, do miejsca odjazdu zastępczego środka transportu lub do miejsca przeznaczenia, jeżeli pociąg został unieruchomiony na trasie. Tu również, w przypadku braku możliwości przewiezienia zorganizowanym zastępczym środkiem transportu, zwrot powinien nastąpić na podstawie paragonu/faktury potwierdzającej uzasadnione koszty zorganizowania transportu przez samego pasażera.
Urazy i uszkodzenia podczas awarii
Rozpatrując prawa i obowiązki pasażerów w ruchu kolejowym w kontekście awarii na Dworcu Centralnym należy przeanalizować jeszcze jeden aspekt. W wyniku braku zasilania i występujących przez kilka godzin ciemności, mogło dojść nie tylko do uszkodzeń ciała i drobnych obrażeń spowodowanych poruszaniem się po ciemnych korytarzach i przejściach podziemnych, ale również do zasłabnięć i ataków paniki w samych pozbawionych prądu, światła i przede wszystkim wentylacji, pociągach. Dochodzenie odszkodowania od podmiotu odpowiedzialnego za konkretny teren, w tym przypadku teren Dworca Centralnego, możliwe jest od podmiotu odpowiedzialnego za jego utrzymanie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, PKP odpowiada za szkody zaistniałe na swoich terenach na zasadzie ryzyka, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
Odszkodowanie za szkody związane ruchem przedsiębiorstwa (w tym wypadku PKP) nie opiera się na wchodzącym właśnie od 1 lipca w życie art. 17 Rozporządzenia (WE) NR 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. ale na przepisach ogólnych. Sytuacja odpowiedzialności PKP mogłaby wyglądać odmiennie, gdyby przekazało ono protokolarnie teren innemu podmiotowi i ten podmiot odpowiadałby za to, co się tam wydarzy. Wszyscy pasażerowie, i nie tylko oni, bo także osoby odprowadzające kogoś na dworzec lub po prostu piesi, korzystający z przejść podziemnych na dworcu, mogą domagać się odszkodowania, niezależnie od tego, czy posiadają ważny bilet. I tu również w wypełnianiu wszelkich formalności i kontaktach z instytucjami, od których domagamy się odszkodowania, może nas wyręczyć prawnik w ramach polisy ubezpieczenia ochrony prawnej.
***
D.A.S. Towarzystwo Ubezpieczeń Ochrony Prawnej S.A. to pierwszy w Polsce wyspecjalizowany ubezpieczyciel ochrony prawnej. Działa w naszym kraju od 2000 roku, a w Europie od ponad 80 lat. Jest obecny w 16 europejskich krajach jak również w Korei Płd. i Kanadzie. Oferta D.A.S. to wysokiej jakości produkty ubezpieczeniowe oraz serwis porad prawnych w zakresie ochrony prawnej. Zapewnia ubezpieczonym poczucie bezpieczeństwa prawnego w wielu aspektach życia prywatnego i zawodowego.
Link do strony artykułu: https://wirtualnemedia.pl./centrum-prasowe/artykul/nowe-przepisy-dotyczace-praw-pasazerow-w-ruchu-kolejowym